ستارههای فوتبال همیشه تیتر رسانهها را پر میکنند، اما هیچ شکی نیست که بدون حضور یک سرمربی الهام بخش، تیمها به موفقیت نخواهند رسید. در تاریخ فوتبال، سرمربیان شگفتانگیزی وجود داشتهاند و گردآوری یک فهرست از ۱۰ مربی برتر تاریخ فوتبال جهان، با توجه به تفاوت دورانها، کاری بسیار دشوار است.
با گذر زمان، شرایط تغییر کرده است؛ اکنون سرمربیان، بهویژه در باشگاههای بزرگ، بیش از هر زمان دیگری از نظر نقل و انتقالات حمایت میشوند و منابع در دسترس آنها بسیار گسترده است. علم ورزشی نیز بازی را تغییر داده و اطلاعات جدیدی در اختیار مربیان قرار گرفته، در حالی که نقش سرمربی به دلیل ساختاری که در ردههای بالای باشگاهها ایجاد شده، تحول یافته است.
امروزه سرمربیان اغلب بهعنوان «سرمربی تیم» دیده میشوند، در حالی که امور دیگر توسط مسئولان بالاتر مدیریت میشود. در اینجا، وب سایت مجله بت فوروارد تلاش کرده تا ۱۰ مربی برتر تاریخ فوتبال جهان را معرفی کند؛ فهرستی که تهیه آن بسیار دشوار بود و نیازمند در نظر گرفتن عوامل متعددی بود.
۱۰. والری لوبانوفسکی
لوبانوفسکی، قهرمان فوتبال اوکراین، علیرغم آنکه در غرب اروپا چندان شناختهشده نبود، دوران مدیریتی طولانی و پر افتخاری داشت و موفقیتهایش عمدتا با دینامو کییف و تیم ملی اتحاد جماهیر شوروی رقم خورد. او یکی از پیشگامانی بود که در دهه ۱۹۷۰ فوتبال تمامنگر (Total Football) را اجرا کرد، اما با گذر زمان و تغییر دههها، روش خود را اصلاح و تکمیل کرد که باعث طول عمر حرفهای طولانیمدتش شد. لوبانوفسکی در این مدت موفق شد ۹ قهرمانی شوروی و ۵ قهرمانی متوالی اوکراین را کسب کند و تیم ملی شوروی را نیز به فینال یورو ۱۹۸۸ برساند.
با موفقیت در جام برندگان جام اروپا در سالهای ۱۹۷۵ و ۱۹۸۶، لوبانوفسکی نخستین سرمربی بود که با یک باشگاه اروپای شرقی دو بار قهرمان اروپا شد. دینامو کییف تحت هدایت او به سه نیمهنهایی جام قهرمانان اروپا/لیگ قهرمانان رسید و در یکی از مشهورترین پیروزیهایش، بارسلونا را ۴-۰ در نیوکمپ شکست داد، با حضور آندری شوچنکو جوان در ترکیب تیم.
۹. یورگن کلوپ
مربی برتر تاریخ فوتبال
کلوپ، یکی از بزرگان مدرن فوتبال، همیشه نزد هواداران بوروسیا دورتموند و لیورپول محبوب خواهد بود، چرا که هر دو باشگاه را از میانه جدول و شرایط متوسط به قهرمانی و رقابتهای اروپایی رساند. با وجود اینکه او در دوران حضورش در دورتموند نتوانست لیگ قهرمانان اروپا را فتح کند، دو بار قهرمان بوندسلیگا شد، با وجود سلطه همیشگی بایرن مونیخ در آن دوره؛ هرچند در فینال لیگ قهرمانان ۲۰۱۳، بایرن با شرایطی دلخراش آنها را شکست داد.
لیورپول در سال ۲۰۱۵ با یک تصمیم جسورانه او را به آنفیلد آورد و در هشت سال درخشان، کلوپ باشگاه را به تمامی افتخارات ممکن رساند؛ از جمله نخستین قهرمانی لیگ پس از سه دهه و ششمین عنوان لیگ قهرمانان اروپا، و همچنین پایهگذاری شرایطی که آرنه اسلات بتواند یک سال پس از جدایی او، دوباره تیم را به قهرمانی برساند.
۸.باب پیزلی
از یک افسانه لیورپول به افسانهای دیگر، ارتباط پیزلی با باشگاه دههها طول کشید؛ او ابتدا بهعنوان دستیار بیل شَنکلی به مدت ۱۴ سال فعالیت کرد، سپس خود هدایت تیم را برعهده گرفت و برتریای در فوتبال انگلیس رقم زد که پیشتر هرگز دیده نشده بود. در دوران هفت ساله حضورش، پیسلی نخستین مربی شد که سه بار لیگ قهرمانان اروپا را فتح کرد و در عرصه داخلی نیز شش قهرمانی لیگ و سه جام حذفی پیاپی لیگ را به دست آورد، و بدین ترتیب به موفقترین مربی تاریخ فوتبال انگلیس تبدیل شد، با میانگین بیش از دو افتخار بزرگ در هر فصل در آنفیلد.
با پایههایی که پیزلی گذاشت، جو فاگان وارد شد و در فصل ۱۹۸۳–۸۴ موفق به کسب سهگانه شد و بهطور موقت، موفقیت مستمرترین دوره یک باشگاه انگلیسی را ادامه داد.
۷. آرسن ونگر
مربی برتر تاریخ فوتبال
با بازتعریف استانداردهای آمادگی جسمانی و تغذیه، همراه با رویکردی سنجیده و هوشمندانه در زمینه اسکاوتینگ و تاکتیکها، ونگر فوتبال انگلیس را در اواسط دهه ۱۹۹۰ متحول کرد و میتوان او را نیروی محرکهای دانست که باعث شده لیگ برتر انگلیس به جایگاه کنونی خود برسد. ونگر که در ابتدا نسبتا ناشناخته بود، ۲۲ سال هدایت آرسنال را برعهده داشت و به طولانیترین و موفقترین مربی تاریخ باشگاه تبدیل شد و رقابتهای بهیادماندنی با چهرههایی مانند الکس فرگوسن و ژوزه مورینیو ایجاد کرد.
او نخستین مربی خارجی بود که در سال ۱۹۹۸ «دابل» داخلی انگلیس را کسب کرد و دوباره در ۲۰۰۲ این موفقیت را تکرار نمود، اما برجستهترین دستاورد ونگر، عبور از فصل ۲۰۰۳–۰۴ بدون شکست بود، که آرسنال را به نخستین باشگاه انگلیسی تبدیل کرد که طی ۱۱۵ سال موفق به چنین کاری شد.
۶. رینوس میشلز
پدر جنبش فوتبال کامل، میراث میشلز همچنان بیرقیب است، چرا که او بازی را در اواخر دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰ با تیم مشهور آژاکس متحول کرد و بعدها همین سبک را با تیم ملی هلند ادامه داد. میشلز چهار قهرمانی با آژاکس به دست آورد و سپس آنها را در سال ۱۹۷۱ به قهرمانی لیگ قهرمانان اروپا رساند، در حالی که باشگاه آمستردام در اوایل دهه ۷۰ اروپا را تحت سلطه خود داشت. میشلز کمی بعد به بارسلونا رفت و یوهان کرایف را همراه خود برد، این اسطوره هلندی را پرورش داد و آزادی عمل داد تا در نقشی بازی کند که امروزه اساسا به نام او شناخته میشود.
قهرمانی لالیگا در سال ۱۹۷۴ نصیب میشلز شد و درست پیش از آن تیم هلند را در جام جهانی ۱۹۷۴ هدایت کرد؛ تیمی که یکی از بهترین تیمهای تاریخ است اما هرگز موفق به کسب این عنوان نشد. با این حال، دستاوردهای او هنوز با احترام بالا ارزیابی میشوند و فیفا او را در سال ۱۹۹۹ به عنوان «مربی قرن» نامید.
۵. فابیو کاپلو
اگرچه تعداد زیادی مربی ایتالیایی در دهههای ۸۰ و ۹۰ شایسته ذکر هستند، مانند آریگو ساکی، مارچلو لیپی و جیووانی تراپاتونی، دستاوردهای کاپلو فراتر از همنسلانش است، بهویژه دوران او در آث میلان اوایل دهه ۹۰. کاپلو با هدایت یکی از بزرگترین تیمهای باشگاهی تاریخ، سه اسکودتو پیاپی با روسونری کسب کرد و در فصل ۱۹۹۱-۹۲ بدون شکست پیش رفت؛ این روند در مجموع ۵۸ بازی ادامه داشت و در فصل ۱۹۹۳-۹۴ تنها ۱۵ گل دریافت کردند. او همچنین سه فینال پیاپی لیگ قهرمانان اروپا را تجربه کرد که یکی از آنها با شکست ۴-۰ بارسلونا در سال ۱۹۹۴ به پایان رسید.
کاپلو دو بار لالیگا را با رئال مادرید برد، رم را به سومین و آخرین قهرمانی سری آ در سال ۲۰۰۱ رساند و یوونتوس را نیز به دو قهرمانی پیاپی هدایت کرد، اگرچه این عناوین به دلیل رسوایی کالچیوپولی لغو شدند. سختگیری و رویکرد عملی او همیشه با همه سازگار نبود، از جمله در دوره ناموفقش به عنوان سرمربی تیم ملی انگلستان.
۴. پپ گواردیولا
مربی برتر تاریخ فوتبال
اگرچه گواردیولا یکی از غولهای دنیای مربیگری است، اما نباید تحت تأثیر موفقیتهای اخیر او قرار گرفت؛ او در دهههای اخیر موفقیتهای بسیاری کسب کرده، اما این به معنای قرار گرفتن او در رتبه نخست نیست. تاثیر گواردیولا بر فوتبال مدرن خارقالعاده است؛ او طی ۱۵ سال حضور در بالاترین سطح فوتبال، سبک بازی چشمنواز و مدرن را معرفی کرده و جوایز متعددی کسب کرده است.
اگرچه برخی او را مربیای میدانند که بر اساس بودجه تیم موفقیت کسب میکند، تیم افسانهای بارسلونا تحت هدایت او کاملا ارگانیک بود و بهترین فوتبال کاتالونیا را به نمایش گذاشت؛ بارسا در سه سال دو بار لیگ قهرمانان اروپا و سه عنوان پیاپی لالیگا را کسب کرد. گواردیولا سپس با بایرن مونیخ موفقیت مشابهی در بوندسلیگا داشت و با منچسترسیتی، اولین مربی شد که چهار فصل متوالی قهرمان لیگ برتر انگلیس شد و در نهایت این باشگاه را برای نخستین بار به قهرمانی لیگ قهرمانان اروپا رساند.
۳. ژوزه مورینیو
مورینیو، محبوب هواداران باشگاههایش و حتی طرفداران بیطرف فوتبال، در اوایل دهه ۲۰۰۰ به صحنه آمد و بهعنوان مربی تازهوارد، پورتو را به قهرمانی در جام یوفا رساند و سپس در ۲۰۰۴ با این تیم شگفتیساز، لیگ قهرمانان اروپا را فتح کرد. این موفقیتها راه او را به چلسی باز کرد، تیم جاهطلبی که با سرمایهگذاری رومانیاییها تحت هدایت ابراهیموویچ تقویت شده بود. مورینیو بلافاصله بر لیگ برتر سلطه یافت و در دو سال اول هدایت، منچستریونایتد و آرسنال را پشت سر گذاشت. او سپس اینتر میلان را به یک سهگانه تاریخی در ۲۰۱۰ رساند و در نیمهنهایی افسانهای، تیم فوقستاره بارسلونا تحت هدایت پپ گواردیولا را شکست داد.
مورینیو بهعنوان مربی رئال مادرید در فصل ۲۰۱۱-۱۲ گواردیولا را پشت سر گذاشت و با وجود انتقادات درباره تواناییاش در سطح بالا، در سال ۲۰۱۷ دو عنوان با منچستریونایتد کسب کرد و سپس رم را به نخستین قهرمانی اروپایی خود در ۶۱ سال رساند.
۲. کارلو آنچلوتی
مربی برتر تاریخ فوتبال
آنچلوتی با طول عمر مدیریتی که تعداد کمی در تاریخ فوتبال به آن دست یافتهاند، بیش از ۲۵ سال در بالاترین سطح حضور داشته و با رفتاری خوشایند، همواره مورد احترام هواداران و حتی رقبای خود بوده است. او تنها مربیای است که توانسته هر پنج لیگ معتبر اروپایی را فتح کند و در صدر فهرست مربیان با بیشترین مدال لیگ قهرمانان اروپا قرار دارد؛ پنج بار به قهرمانی اروپا رسیده است، دو بار با آث میلان و سه بار با رئال مادرید.
در دوران مدرن، تنها کارلو آنچلوتی بوده که به عنوان مربی توانسته بر پپ گواردیولا و یورگن کلوپ غلبه کند. اکنون که هدایت تیم ملی برزیل را بر عهده گرفته، اگر موفق به افزودن جام جهانی به کلکسیون پرافتخارش شود، شاید بتوان او را بزرگترین مربی تاریخ فوتبال نامید.
۱. سر الکس فرگوسن
مربی برتر تاریخ فوتبال
اما تا امروز، افتخار بزرگترین مربی تاریخ فوتبال همچنان به سر الکس فرگوسن تعلق دارد، کسی که بیشترین تعداد جامهای حرفهای را در تاریخ فوتبال کسب کرده است و اکثریت آنها در یک دوره دو دههای تسخیرگرانه با منچستر یونایتد به دست آمدهاند. فرگوسن شیاطین سرخ را به ۱۳ عنوان قهرمانی لیگ رساند و اولین مربی شد که سه قهرمانی متوالی را تجربه کرد و این کار را دو بار انجام داد علاوه بر پنج جام حذفی انگلیس، چهار جام لیگ و مشهورترین آنها، دو قهرمانی لیگ قهرمانان اروپا، از جمله بازگشت تاریخی در فینال ۱۹۹۹ که بخشی از فصل سهگانه آنها بود.
پس از یک دوره ضعیف پس از جدایی مت بابی، فرگوسن یونایتد را احیا کرد و پرورش نسل معروف ۹۲ نقش بزرگی در موفقیتهای دهه ۹۰ و ۲۰۰۰ داشت. افول باشگاه پس از جدایی او نشاندهنده سطح مدیریتی و تسلط او در طول دوران طولانی حضورش در اولدترافورد است.
جمع بندی
در مجموع، ۱۰ مربی برتر تاریخ فوتبال جهان نشان میدهد که موفقیت در فوتبال تنها به استعداد بازیکنان محدود نمیشود؛ حضور یک مربی الهامبخش و باهوش میتواند مسیر یک باشگاه یا تیم ملی را برای دههها تغییر دهد. از استراتژیهای نوآورانه رینوس میشلز و والری لوبانوفسکی گرفته تا مدیریت مدرن گواردیولا و دوام بینظیر سر الکس فرگوسن، این مربیان با تاکتیکهای خلاقانه، رهبری و خلق افتخارات بینظیر، تاریخ فوتبال را رقم زدهاند. آنها نه تنها قهرمانیها و رکوردها را ثبت کردند، بلکه استانداردهای جدیدی برای نسلهای بعدی مربیان و باشگاهها تعیین کردند و الهامبخش میلیونها هوادار در سراسر جهان شدند.
